Coraz częściej zwracamy uwagę na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Niestety, wokół tego tematu wciąż krąży wiele mitów. Mogą one utrudniać zrozumienie problemów młodych ludzi i stać się przeszkodą w udzieleniu im odpowiedniego wsparcia. Oto pięć najczęstszych błędnych przekonań.
Mit 1: Problemy psychiczne u młodzieży są rzadkie
Panuje przekonanie, że dzieciństwo to czas beztroski. Tymczasem według danych z raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę „Dzieci się liczą 2020” 6511 osób w wieku 0-19 lat wymagało hospitalizacji, a z powodu depresji hospitalizowano 333 dzieci (Szredzińska, 2022). Inne badania (EZOP II) wskazują, że aż 7,3% dzieci i nastolatków w wieku 7–17 może cierpieć na zaburzenia internalizacyjne, takie jak zaburzenia lękowe, 1,7% na zaburzenia afektywne (np. depresję), a 4% na zaburzenia eksternalizacyjne (np. zaburzenia opozycyjno-buntownicze). Z kolei myśli i/lub próby samobójcze dotyczyły 5,7% badanych w wieku 12-17 lat (Ostaszewski i in., 2021).
Mit 2: Problemy psychiczne znikają z wiekiem
Często uważa się, że zachowania takie jak samookaleczenia, izolacja czy wagarowanie to tylko przejściowy etap dorastania. W rzeczywistości problemy psychiczne w młodości, takie jak depresja, mogą prowadzić do długoterminowych trudności w dorosłości. Metaanaliza Clayborne’a i in. (2019) pokazała, że depresja w młodości zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych czy depresji w przyszłości.
Mit 3: Nastolatki chcą tylko zwrócić na siebie uwagę
Samookaleczenia lub wycofanie społeczne często bywają traktowane jako próba manipulacji otoczeniem. W rzeczywistości takie zachowania są sygnałem silnego cierpienia. Samouszkodzenia mogą być zarówno sposobem na radzenie sobie z bólem emocjonalnym, jak i wołaniem o pomoc. W żadnym wypadku nie powinny być ignorowane ani bagatelizowane.
Mit 4: Depresja to lenistwo
Objawy depresji, takie jak zmęczenie, brak energii czy wycofanie społeczne, bywają mylone z lenistwem. W rzeczywistości są one wynikiem choroby, a nie celowym unikaniem obowiązków. Niezrozumienie dla przyczyn tego stanu może pogłębiać problem i powodować, że młody człowiek nie otrzyma potrzebnej pomocy.
Mit 5: Na terapię chodzą dorośli
Choć dostęp do specjalistów dla dzieci i młodzieży jest ograniczony, terapia nie jest zarezerwowana wyłącznie dla dorosłych. Nawet kilkuletnie dzieci mogą korzystać ze wsparcia psychologicznego, co pozwala na wczesne rozpoznanie problemów i skuteczne działania. Im wcześniej dziecko otrzyma pomoc, tym większa szansa na poprawę jego sytuacji.
Zdrowie psychiczne młodzieży wymaga naszej uwagi i zrozumienia. Rozprawienie się z mitami jest pierwszym krokiem do udzielenia skutecznego wsparcia. Ważne, aby rozpoznać trudności na czas i nie ignorować niepokojących sygnałów.
Gdzie zgłosić się po pomoc:
- Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży (116 111) w formie chatu lub maila na https://centrumwsparciadladzieci.pl/ ,
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (800 12 12 12) oraz w formie chat na https://czat.brpd.gov.pl/,
- Centrum wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym (800 70 2222) oraz w formie czatu lub maila na https://centrumwsparcia.pl/
- Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych (116 123) oraz w formie chatu na: https://116sos.pl/
Materiał powstał we współpracy z Kingą Bartkowiak – psycholożką w trakcie szkolenia psychoterapeutycznego, pracującą na Oddziale Podwójnej Diagnozy i Leczenia Uzależnień CM HCP w Poznaniu oraz w Pilotażowym Centrum Zdrowia Psychicznego.
Bibliografia :
Clayborne, Z. M., Varin, M., Colman, I. (2019). Systematic Review and Meta-Analysis: Adolescent Depression and Long-Term Psychosocial Outcomes. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 58(1), 72–79. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2018.07.896
Ostaszewski, K., Kucharski, M., Stokwiszewski, J. (2021). Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań EZOP II. Wyniki badania dzieci i młodzieży. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Pobrane z: https://ezop.edu.pl/wp-content/uploads/2021/12/EZOPII_Wynikibadania-dzieci-i-mlodziezy-7-17-lat.pdf
Radziwiłłowicz, W., Lewandowska, M. (2017). Deliberate self-injury functions and their clinical correlates among adolescent psychiatric inpatients. Funkcje zamierzonych samookaleczeń i ich kliniczne korelaty wśród młodzieży hospitalizowanej psychiatrycznie. Psychiatria Polska, 51(2), 303–322. https://doi.org/10.12740/PP/63802
Szredzińska, R. (2022). Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Pobrane z: https://fdds.pl/_Resources/Persistent/4/b/2/8/4b284d3df9b1087f1d2d0c9724538c9c6f24bf6e/Dzieci%20si%C4%99%20licz%C4%85%202022%20-%20Zdrowie%20psychiczne%20dzieci%20i%20m%C5%82odzie%C5%BCy.pdf