Co czwarty Polak doświadcza kryzysu psychicznego na różnych etapach życia. Mówienie o zdrowiu psychicznym staje się coraz bardziej powszechne – a 89% Europejczyków uważa, że jest ono równie ważne jak zdrowie fizyczne.
Kryzys psychiczny może dotknąć każdego
Kryzysy psychiczne stanowią część naszego życia. Według badań Eurobarometru (2023), prawie 46% respondentów w ciągu ostatnich 12 miesięcy doświadczyło problemów emocjonalnych lub psychospołecznych, takich jak objawy depresyjne lub lękowe. Jednocześnie co siódme dziecko na świecie doświadcza problemów psychicznych (UNICEF, 2023).
Kryzys to stan, w którym równowaga emocjonalna oraz psychiczna zostaje zakłócona, a dotychczasowe sposoby radzenia sobie przestają działać. Może pojawić się nagle i trwać krótko, zazwyczaj około miesiąca.
Po czym rozpoznać kryzys psychiczny?
Objawy kryzysu psychicznego mogą obejmować:
- Zmiany w zachowaniu: wycofanie społeczne, napięcie, spadek motywacji w pracy lub szkole, wahania nastroju.
- Objawy fizyczne: spięcie w ciele, zawroty głowy, kołatanie serca, nadmierne pocenie się.
- Trudności ze snem i apetytem: bezsenność lub nadmierna senność, zmniejszony lub zwiększony apetyt.
- Chaos myśli i poczucie utraty kontroli.
- U dzieci: częściej objawy somatyczne, zachowania eksternalizacyjne czy internalizacyjne. Mogą pojawić się trudności w realizowaniu kolejnych zadań rozwojowych.
Jak pomóc osobie w kryzysie?
Wsparcie uzyskiwane od innych jest kluczowe w odzyskiwaniu równowagi psychicznej. Jak go udzielić?
- Rozmowa i obecność: Empatyczna rozmowa, spędzanie czasu razem czy po prostu bycie obok mogą pomóc w powrocie do równowagi.
- Poszukiwanie pomocy specjalistycznej: Jeśli objawy kryzysu nie ustępują, warto skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. Wiele miast oferuje pomoc w ramach Centrów Zdrowia Psychicznego.
Gdzie zgłosić się po pomoc:
- Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży (116 111) w formie chatu lub maila na https://centrumwsparciadladzieci.pl/ ,
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (800 12 12 12) oraz w formie chat na https://czat.brpd.gov.pl/,
- Centrum wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym (800 70 2222) oraz w formie czatu lub maila na https://centrumwsparcia.pl/
- Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych (116 123) oraz w formie chatu na: https://116sos.pl/
Materiał powstał we współpracy z Aleksandrą Mrowicką – psycholożką, specjalistką psychoterapii dzieci i młodzieży. Na co dzień pracuje w Fundacji Słonie na Balkonie, gdzie wspiera dzieci oraz ich opiekunów.
Bibliografia:
- Biechowska, D., Orłowska, E., Stokwiszewski, J. (2021). EZOP II. Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
- Kubacka – Jasiecka D. (2016). Kryzys emocjonalny i trauma szansą na rozwój i potęgowanie zdrowia. Wątpliwości i pytania. Rocznik Filozoficzny 22(1)
- Kaźmierczyk P., Papis M., Nowosielska-Łaskawiec J., Bednarski J. (2023). Raport Regulacyjny: Poprawa ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce https://rzmlaw.com/wp-content/uploads/2024/06/Raport-Poprawa_ochrony_zdrowia_psychicznego_dziecii_mlodziezy_w_Polsce.pdf [dostęp 7.07.2024r]
- Keltner S., Jenkins J.M., Oatlej K. (2021) Zrozumieć emocje. Wydawnictwo Naukowe PWN
- Pastuszak-Draxler A., Bętkowska-Korpała B., Gierkowski J.K. (2019) Temperamentalne predyktory strategii regulacji emocji negatywnych i pozytywnych u osób z zaburzeniami depresyjno – lękowymi. Polskie Forum Psychologiczne, tom 24, nr 1, s. 79-92
- Pilecka B. (2010) Kryzys psychologiczny, wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Pinker S. (2015) Efekt wioski. Jak kontakty twarzą w twarz mogą uczynić nas zdrowszymi, szczęśliwszymi i mądrzejszymi. Charaktery Sp. z. o. o.