Zdrowie psychiczne mężczyzn to temat, który wciąż bywa pomijany lub bagatelizowany. Stereotypy dotyczące męskości sprawiają, że wielu mężczyzn unika rozmów o swoich problemach, obawiając się, że zostaną uznani za słabych lub niezaradnych. Strach przed oceną i autostygmatyzacją powodują, że pomoc nadchodzi zbyt późno.
Jak stereotypy wpływają na zdrowie psychiczne?
Obraz „prawdziwego mężczyzny” w naszej kulturze łączy się z siłą, niezależnością i nieokazywaniem emocji. Presja społeczna wiąże się m.in. ze stawianiem mężczyzn w roli żywiciela rodziny. Wszelkie objawy kryzysu psychicznego – takie jak lęk, smutek czy trudności seksualne – mogą być postrzegane jako oznaka słabości. W rezultacie mężczyźni często ignorują problemy, nie proszą o pomoc i starają się wpasować w narzucone wzorce, co pogłębia kryzys psychiczny.
Dane nie pozostawiają złudzeń
Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia (2021) są alarmujące – mężczyźni dwukrotnie częściej niż kobiety są narażeni na samobójczą śmierć. Jednocześnie dwukrotnie rzadziej dotyka ich depresja. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być fakt, że nie zgłaszają się po pomoc. Z badań (Cook i Wang 2010) wynika także, że mężczyźni są bardziej stygmatyzujący niż kobiety w stosunku do osób chorujących na depresję.
Mężczyźni a stygmatyzacja
Metaanaliza McKenzie (2022) wykazała, że mężczyźni doświadczają zarówno stygmatyzacji społecznej, jak i autostygmatyzacji – przejmują negatywne przekonania, co prowadzi do poczucia wstydu, strachu i winy. Wielu z nich obawia się, że mówienie o problemach psychicznych sprawi, iż zostaną uznani za słabych i nieudolnych. Szczególnie młodzi mężczyźni unikają ujawniania swoich trudności z obawy przed wykluczeniem lub prześladowaniem.
Oto kluczowe wnioski z metaanalizy:
- Nastolatkowie (12–18 lat): postrzegali poszukiwanie pomocy jako zagrożenie dla swojego statusu społecznego i woleli zaprzeczać objawom.
- Młodzi sportowcy (średnio 22 lata): obawiali się odrzucenia przez rówieśników w przypadku ujawnienia trudności psychicznych.
- Dorośli mężczyźni (24–50 lat): bali się krytycznej oceny, jeśli poszukiwaliby pomocy w związku z depresją.
Stygmatyzacja i autostygmatyzacja spotykają mężczyzn w obliczu kryzysów psychicznych. Dlatego tak ważna jest edukacja w obszarze zdrowia psychicznego już od najmłodszych lat.
Gdzie zgłosić się po pomoc:
- Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży (116 111) w formie chatu lub maila na https://centrumwsparciadladzieci.pl/ ,
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (800 12 12 12) oraz w formie chat na https://czat.brpd.gov.pl/,
- Centrum wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym (800 70 2222) oraz w formie czatu lub maila na https://centrumwsparcia.pl/
- Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych (116 123) oraz w formie chatu na: https://116sos.pl/
Materiał powstał we współpracy z Kingą Bartkowiak – psycholożką w trakcie szkolenia psychoterapeutycznego, pracującą na Oddziale Podwójnej Diagnozy i Leczenia Uzależnień CM HCP w Poznaniu oraz w Pilotażowym Centrum Zdrowia Psychicznego.
Bibliografia:
Cook T. M., Wang J. (2010). Descriptive epidemiology of stigma against depression in a general population sample in Alberta. BMC Psychiatry, 10(1), Article 29. https://doi.org/10.1186/1471-244x-10-29
McKenzie SK, Oliffe JL, Black A, Collings S. Men’s Experiences of Mental Illness Stigma Across the Lifespan: A Scoping Review. American Journal of Men’s Health. 2022;16(1). doi:10.1177/15579883221074789
World Health Organization. (2021). Suicide worldwide in 2019: Global health estimates. https://www.who.int/publications/i/item/9789240026643