Fakty i mity na temat leków – część 1

Z dr Aleksandrą Piętą, psychiatrą, rozmawia Małgorzata Serafin, dziennikarka specjalizująca się w tematach zdrowia psychicznego.

Kiedy jest potrzebne leczenie farmakologiczne?

Leczenie farmakologiczne jest zależne od sytuacji w jakiej znajduje się pacjent. W przypadku łagodnej czy umiarkowanej depresji lub przejściowych trudności życiowych, pacjent może rozpocząć leczenie od psychoterapii. Ważne jest jednak pytanie – czy w danym momencie ma możliwość jej rozpoczęcia? Jeśli nie, może nie być wskazane, by do tego czasu nie podejmować żadnego leczenia.

 

Dlaczego nie można wtedy zwlekać z wprowadzeniem farmakoterapii?

Jest takie ryzyko, że przez ten czas stan pacjenta nie tylko się nie poprawi, ale może się pogorszyć. Proponuje się więc leki, z informacją, że trzeba będzie włączyć również psychoterapię. W tej sytuacji leki nie rozwiążą wszystkich problemów, ale na pewno będą zabezpieczały przed dalszym pogorszeniem się stanu psychicznego i bez wątpienia poprawią funkcjonowanie osoby w różnych obszarach, takich jak sen, apetyt, czy poziom odczuwanego stresu.

 

Czy czasem wprowadzanie leków jest nie tyle możliwością, co koniecznością?

Dotyczy to grupy pacjentów, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie życia. Dzieje się tak w przypadku ciężkich epizodów chorobowych. Przykład mogą stanowić objawy psychotyczne w chorobie dwubiegunowej czy w schizofrenii, na które należy odpowiedzieć włączeniem leków. W przeciwnym razie trwanie tych objawów będzie uszkadzać układ nerwowy.

 

Jak psychiatra dobiera leki?

Przy wyborze leku musimy uwzględnić bardzo dużo różnych czynników. Podstawą jest rozmowa z pacjentem i ustalenie jakie są objawy. Ważne są też badania laboratoryjne, żeby wykluczyć inne stany chorobowe np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy, niedobory witamin, żelaza czy kwasu foliowego. Psychiatra musi też wziąć pod uwagę, jakie inne leki bierze pacjent oraz w jakim jest wieku. Znaczenie mają nawet tak, zdawałoby się, prozaiczne aspekty, jak dostępność leku w aptece, jego cena albo możliwość refundacji. Warto przedyskutować z pacjentem, jakie są jego możliwości w tym zakresie. W końcu to pacjent podejmuje ostateczną decyzję, czy zdecyduje się na leczenie, więc musi być do tego procesu przekonany.

 

Kiedy leki zaczynają działać i ile trwa leczenie farmakologiczne?

Są leki, w przypadku których pacjenci już po kilku dniach odczuwają pierwsze efekty. Jeśli chodzi o leki przeciwdepresyjne, pierwsze efekty mogą być widoczne po około dwóch tygodniach, ale ostatecznie efekt włączenia leku analizujemy nie wcześniej niż po 4-6 tygodniach. Ważne jest, aby pacjenci się nie frustrowali tym, że słyszą o dwóch tygodniach, a po tym czasie nic się nie dzieje, bo wielu pacjentów odczuwa zmianę jeszcze później. Bywa i tak, że nawet po tym czasie nadal nie zachodzi żadna zmiana. Jednocześnie jednak nie ma też na przykład działań niepożądanych. Wtedy wiemy, że lek jest tolerowany dobrze, musimy tylko poszukiwać jego skutecznej dawki.

 

Gdzie zgłosić się po pomoc: