Problemy ze zdrowiem psychicznym wśród dzieci i młodzieży są coraz powszechniejsze. Widać to wyraźnie na przykładzie danych z Zakładu Zdrowia Publicznego Instytutu Psychiatrii i Neurologii opracowanych przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS). Podczas, gdy w 2013 roku leczeniu ambulatoryjnemu ze względu na zaburzenia psychiczne było poddanych 132 693 dzieci i nastolatków, to w 2020 roku liczba ta wynosiła już 170 338 osób.
Jakie grupy są szczególnie narażone na problemy ze zdrowiem psychicznym?
Odwołując się do badań, można wymienić:
– występowanie zaburzeń psychicznych w historii rodzinnej,
– urazy mózgu,
– problemy ze zdrowiem somatycznym,
– przemoc domową lub rówieśniczą,
– ubóstwo,
– izolację.
Jak chronić zdrowie psychiczne?
Badaczki Kluczyńska i Sokołowska wskazują, że kluczową rolę w ochronie zdrowia psychicznego mają następujące czynniki ochronne:
– zasoby indywidualne, wśród których wymienić można pozytywne przekonania o sobie, optymizm, samoakceptację,
– zdolność nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi, umiejętności, jakie będą w tym pomocne i, które należy wzmacniać, to empatia, odpowiednia komunikacja, troska, bliskość,
– radzenie sobie ze stresem,
– umiejętność rozwiązywania konfliktów,
– zdolność do korzystania ze wsparcia i proszenia o pomoc.
Wśród działań nakierowanych na rozwój ochronnych zasobów i kompetencji można wymienić m.in. wsparcie rodzin, przyczynienie się do wyrównania szans dzieci w trudnej sytuacji, wsparcie szkół w aktywności nakierowanej na wzmacnianie zdrowia psychicznego, ułatwienie dostępu do specjalistów i pomocy kryzysowej. Kroki w tej sprawie może podjąć każdy z nas np. poprzez poruszenie tematu zdrowia psychicznego z dyrekcją szkoły czy rozmowy z dziećmi o trudnościach i emocjach, których doświadczają.
Gdzie zgłosić się po pomoc:
- Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży (116 111) w formie chatu lub maila na https://centrumwsparciadladzieci.pl/ ,
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka (800 12 12 12) oraz w formie chat na https://czat.brpd.gov.pl/,
- Centrum wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym (800 70 2222) oraz w formie czatu lub maila na https://centrumwsparcia.pl/
- Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych (116 123) oraz w formie chatu na: https://116sos.pl/
Materiał powstał we współpracy z Katarzyną Chotkowską, psycholożką, psychoterapeutką w nurcie poznawczo-behawioralnym, jedną z ekspertek kampanii „Zobacz człowieka”. Współpracuje m.in. z Fundacją eFkropka, Fundacją Itaka Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych oraz Fundacją Dobry Rozwój.
Bibliografia:
Arango, C., Díaz-Caneja, C. M., McGorry, P. D., Rapoport, J., Sommer, I. E., Vorstman, J. A., Carpenter, W. (2018). Pre ventive strategies for mental health. The Lancet Psychiatry, 5(7), 591–604. https:// doi.org/10.1016/S2215-0366(18)30057-9
Kluczyńska, S., & Sokołowska, E. (2023). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w Polsce‒wyzwania i rekomendacje. Psychologia Wychowawcza, 69(27), 67-77.
Szredzińska, R. (2022). Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.