Nie wstydźmy się mówić o chorobach psychicznych | Jakub Tercz

W 2013 roku wystartowała i trwa do dziś kampania przeciwdziałająca stygmatyzacji osób chorujących psychicznie. Dotyczyła ona otwartego, pozbawionego uprzedzeń i wstydu mówienia o chorobach i zaburzeniach psychicznych.

 

 

W USA prowadzone są wszystkie działania dotyczące kampanii, ale ponieważ obejmuje ona też wiele ciekawych i poruszających działań w Internecie, skierowana jest do wszystkich osób posługujących się językiem angielskim, które maja dostęp do sieci. Można więc uznać, że ma zasięg globalny.

 

W samych Stanach Zjednoczonych, już po 3 latach trwania kampanii wprowadzono do programu 250 szkół elementy psychoedukacyjne i antystygmatyzacyjne z myślą o młodzieży doświadczającej problemów ze zdrowiem psychicznym. Rozszerzono ofertę międzynarodowego numeru wparcia w kryzysie zdrowia psychicznego. Przeszkolono prawie 1000 pracowników firm partnerskich. W ramach kampanii tworzone były reklamy telewizyjne, radiowe i internetowe oraz materiały drukowane.

 

Na stronie kampanii można znaleźć ciekawe podcasty. W Tremendous Upside Podcast czołowi amerykańscy sportowcy opowiadają o swoich zaburzeniach i chorobach psychicznych. Do Hilarious World of Depression Podcast zapraszani są aktorzy komediowi i stand-uperzy, którzy chorują na depresję. Powstał też 5-odcinkowy serial dokumentalny, w którym osoby z doświadczeniem kryzysu psychicznego opowiadają swoje historie.

 

W ramach kampanii, w internecie gromadzone są i promowane wypowiedzi osób z diagnozą psychiatryczną. Do końca września 2022 r. na stronie kampanii opublikowano 166 indywidualnych historii. W dalszym ciągu można zgłosić swoją opowieść. Aby to zrobić, należy za pomocą internetowego formularza podzielić się swoim doświadczeniem stygmatyzacji (do 500 słów), opisać, jaki ma się sposób na przepracowanie czy przezwyciężenie tego doświadczenia (do 100 słów) oraz przedstawić krótkie (do 50 słów), pozytywne przesłania dla innych. Zgodnie z tym schematem wszystkie relacje od razu uderzają w samo sedno.

 

Swoją historię opowiada Mela:

 

„Najbardziej bolało mnie czytanie recenzji książki na temat borderline, w których osoby z tym zaburzeniem były określane jako rak, osoby zjadliwe, niszczycielki innych, jako osoby nie warte pokochania oraz – co było najgorsze – osoby, których należy pozbyć się ze swojego życia na zawsze. Zszokowało mnie, że dla ludzi, których kocham, mogę być jedną z tych rzeczy”.

 

Dalej Mela opowiada, jak dzięki rodzinie, chłopakowi oraz psychoterapii nauczyła się kontrolować emocje. Jest dla niej szczególnie ważne, że widząc te starania, mama nazwała ją „bohaterką”. Tak Mela formułuje przesłanie dla innych osób z diagnozą borderline:

 

„Nie jesteś zepsuty i nieuleczalny, nie jesteś szalony. Jesteś zdolny i zasługujesz na piękne życie. Nie rezygnuj z cudownej osoby, którą jesteś! Borderline cię nie definiuje. To ty określasz, w jaki sposób pozwolisz, aby borderline wpłynęło na ciebie”.

 

Bardzo ciekawa jest interaktywna część wirtualnej kampanii zawierająca szereg quizów i filmów do przemyślenia.

 

  1. Sprawdź, czy stygmatyzujesz – w formie klikanej listy odhaczanej w wirtualnym notesie.
  2. Siła historii – można klikać pytania, by zobaczyć odpowiedź w formie wideo.
  3. Czy wiesz? – w formie kolejnych kart z ciekawostkami dotyczącymi zdrowia psychicznego, z których można się, między innymi dowiedzieć, że Winston Churchill cierpiał na depresję, którą nazywał „czarnym psem”.
  4. Osiągnięcia i zdrowienie – filmy prezentujące historie osób z diagnozą psychiatryczną oraz jednocześnie pełniących różne wartościowe role w sferze prywatnej oraz społecznej.
  5. Raniący język – różne osoby, które doświadczyły kryzysu opowiadają o tym, jakie reakcje wywołują w nich konkretne stygmatyzujące wypowiedzi polityków i osób publicznych.
  6. Wzajemne wspieranie się – osoby z diagnozą psychiatryczną opowiadają o tym, jak same chciałyby być traktowane.

 

Jakub Tercz – doktor nauk humanistycznych, prezes Fundacji Otwarte Seminaria Filozoficzno-Psychiatryczne, specjalista ds. partnerstw lokalnych w Mokotowskim Centrum Zdrowia Psychicznego przy Instytucie Psychiatrii i Neurologii.