Środowiskowe Domy Samopomocy to podstawa Środowiskowych Programów Wsparcia. Efektywnie wpierają proces zdrowienia osób chorujących psychicznie, pozwalając im na przebywanie w swojej społeczności lokalnej.
Programy Wsparcia Środowiskowego to nie tylko Środowiskowe Domy Samopomocy, to również warsztaty terapii zajęciowej, ośrodki wsparcia, specjalistyczne usługi opiekuńcze, kluby, mieszkania chronione, programy podnoszenia kwalifikacji i wspieranie zatrudnienia. Mają one wspólne cele: wspieranie procesu zdrowienia oraz poprawę jakości życia osób chorujących.
Programy mają różną intensywność oddziaływań, w zależności od potrzeb i możliwości ich uczestników. Wzmacniają samodzielność, wspierają codzienne funkcjonowanie, wzmacniają indywidualne sieci społeczne, pozwalają zdobyć nowe umiejętności.
Środowiskowe Domy Samopomocy oferują wsparcie psychologiczne – indywidualne i grupowe, terapie zajęciowe oraz liczne aktywności wzmacniające codzienne funkcjonowanie. Domy wspierają również rodziny osób chorujących. Programy środowiskowych domów samopomocy dostosowane są do różnych potrzeb osób znajdujących się w różnych stadiach zdrowienia. Osoby te mogą mieć trudności z kontrolowaniem objawów lub utrzymują się u nich problemy z pełnym funkcjonowaniem społecznym oraz poczuciem osamotnienia.
Korzystający z programu Środowiskowych Domów Samopomocy mogą rozwijać umiejętności samodzielnego radzenia sobie w codziennych czynnościach w miejscu zamieszkania i środowisku lokalnym, rozwijać umiejętności społeczne, poprawiać umiejętności komunikacji, samodzielności w myśleniu i działaniu, uczą się jak naprawiać zaburzone relacje z rodziną.
Na terenie Środowiskowych Domów Samopomocy działają pracownie: gospodarstwa domowego, plastyczno-ceramiczne, komputerowe, relaksacyjno-rekreacyjne, rękodzieła oraz pracownie multimedialne. Środowiskowy Dom Samopomocy zapewnia, dowóz do placówki osobom, które mają trudności w poruszaniu się. Uczestnicy mogą skorzystać z prysznica, pralki automatycznej, czy kuchni. Wiele z Środowiskowych Domów Samopomocy oferuje gorący posiłek, który został przygotowany w ramach zajęć terapeutycznych.
Inną formą do wspierania osób chorujących psychiczne są kluby, w przeszłości często nazywane „klubami pacjenta”. Kluby umożliwiają kontakty społeczne i ciekawe zajęcia. Ważne jest by przełamać izolację osób chorujących psychicznie i pozwolić na wartościowe spędzanie wolnego czasu.
Kluby tworzą przyjazną przestrzeń do spędzania czasu z innymi, wypicia herbaty przy wspólnych rozmowach, oglądania filmów w dyskusyjnych klubach filmowych, zagrania z klubowiczami w gry towarzyskie i edukacyjne. Organizowane są wycieczki, wyjścia do kina i jest możliwość udziału w wydarzeniach kulturalnych. Klubowicze obchodzą wspólnie święta lub inne ważne uroczystości. W klubach można rozwijać zainteresowania i pielęgnować uzdolnienia. Uczestnicy mają zapewniony dostęp do porad psychologicznych i rozmów wspierających. Często kluby są uzupełnieniem uczestnictwa w innych placówkach wsparcia, takich jak Środowiskowe Domy Samopomocy lub warsztaty terapii.
Przedstawione formy wsparcia środowiskowego mogą skutecznie wspomagać zespoły leczenia środowiskowego lub bezpośrednio osoby w kryzysie. Są doskonałym instrumentem efektywnie wspierającym proces zdrowienia osób chorujących psychicznie, jednocześnie pozwalając na uczestnictwo w życiu społecznym.
Michalina Wytrykowska – asystentka medyczna w Centrum Zdrowia Psychicznego, w trakcie kursu na terapeutę środowiskowego, dyplomowana prawniczka.