Wiedza i umiejętności nabyte w okresie dzieciństwa i młodości, są z nami przez całe dorosłe życie. Niezmiernie istotne jest zatem, aby nie zaniedbywać nauki umiejętności w obszarze emocjonalnym, ponieważ braki w tej dziedzinie często manifestują się w dorosłym życiu pod postacią różnego rodzaju kryzysów.
Aby zrozumieć wyzwania, z jakimi obecnie muszą się mierzyć dzieci i młodzi dorośli, trzeba zaakceptować fakt, że świat ulega gwałtownym przemianom, a rzeczywistość znacząco różni się od tej, w której dorastali rodzice dzisiejszych nastolatków. Nie powinniśmy umniejszać trudnościom stojącym przed młodszymi pokoleniami i uciekać się do krzywdzących porównań. Obecnie istnieje znacznie więcej zagrożeń, chociażby takich jak te związane z Internetem.
Współcześni nastolatkowie muszą sobie radzić także z całkiem innymi problemami niż ich rodzice, gdy byli w tym samym wieku. Wyzwania współczesnego świata i nagromadzenie bodźców otaczających młode osoby osiągnęły skalę, jaka była niewyobrażalna jeszcze kilkanaście czy dwadzieścia kilka lat temu.
Zjawiska takie jak cyberprzemoc mają niespotykaną dotychczas skalę. Wszystko dlatego, że dostępność i powszechność Internetu coraz mocniej związują młodych z wirtualnymi aktywnościami, zwłaszcza jeśli chodzi o korzystanie z mediów społecznościowych i gry online.
Przy tym wszystkim problemy związane z dojrzewaniem, pierwszymi uczuciami, niską samooceną, czy kryzysem tożsamości są ciągle obecne i stanowią niezmienne wyzwania dla młodzieży, niezależnie od pokolenia. Nastolatki, zarówno z początków lat 90., jak i współcześni młodzi ludzie, doświadczają podobnych emocji i trudności związanych z okresem dorastania. Dla nich nadal istotne są kwestie takie jak potrzeba akceptacji ze strony rówieśników, pierwsze zauroczenia, poszukiwanie swojego „ja”, niezgoda na sztywne zasady społeczne, konflikty z rodzicami itd.
Nierzadko dokonuje się porównań dotyczących sytuacji materialnej różnych pokoleń, twierdząc, że dawniej dzieci nie miały nic, a obecnie mają wszystko. Zakłada się, że dobrobyt materialny i postęp cywilizacyjny powinny całkowicie zaspokajać potrzeby, uniemożliwiając nastolatkowi odczuwanie smutku czy złości. Jednakże materialne potrzeby to tylko jedna strona medalu, gdy chodzi o wychowanie dzieci i nastolatków. Równie kluczowe jest spełnienie ich potrzeb emocjonalnych, co wymaga umiejętności prowadzenia otwartej rozmowy, aktywnego słuchania oraz szacunku dla drugiego człowieka.
Pokolenie rodziców dzisiejszych nastolatków w dorosłym życiu stawiło czoła wielu wyzwaniom, często związanym z brakami we własnym wychowaniu. Wychowanie w dysfunkcyjnym domu może skutkować brakiem umiejętności patrzenia na własne dziecko inaczej niż przez pryzmat własnego dzieciństwa czy dojrzewania. Pokutuje szkodliwy stereotyp mówiący, że kiedyś nie było depresji i innych kryzysów psychicznych, że trzeba zacisnąć zęby, nie okazywać uczuć, słabości, słowem – radzić sobie ze wszystkim samemu. Emocjonalne opuszczenie w dzieciństwie może skutkować powieleniem tego schematu w przypadku własnego rodzicielstwa.
Nierozwiązane trudności i niezaspokojone potrzeby okresu dojrzewania często manifestują się w dorosłym życiu. Zaburzone style przywiązania mogą prowadzić do toksycznych relacji, znacząco wpływając na zdrowie psychiczne. Brak zdolności do ustalania granic i niskie poczucie własnej wartości mogą generować liczne problemy zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej dorosłego życia.
Jeśli dziecko nie było akceptowane bezwarunkowo, a jedynie wtedy, gdy spełniało oczekiwania rodziców, istnieje ryzyko, że w dorosłości będzie desperacko szukało akceptacji w sposób szkodliwy dla siebie. Deficyty w nauce rozpoznawania, nazywania, wyrażania i przeżywania emocji w dzieciństwie mogą skutkować poszukiwaniem ukojenia w uzależnieniach w życiu dorosłym (zarówno od substancji, jak i od zachowań). To dlatego tak ważne jest kontynuowanie edukacji z zakresu zdrowia psychicznego na wszystkich etapach życia.
Materiał powstał we współpracy z Małgorzatą Serafin, dziennikarką specjalizującą się w tematach zdrowia psychicznego. Prowadzi program na YT na temat zdrowia psychicznego, gdzie rozmawia z osobami z doświadczeniem kryzysu.