kryzys psychiczny

Pierwszą i najważniejsza kwestią w omawianiu wsparcia rówieśniczego w kryzysach psychicznych jest zaznaczenie, iż wsparcie takie jest ważne dla procesu zdrowienia. Badacze podkreślają duże znaczenie rówieśników dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, które rośnie wraz z wiekiem (Tabak, 2014). Badacze wskazują także, iż jednymi z najważniejszych czynników, które chronią przed rozwojem problemów w obszarze zdrowia psychicznego uważa się m.in. prospołecznie nastawioną grupę rówieśniczą, pozytywny klimat szkoły, wymaganie od uczniów udzielania sobie wzajemnie pomocy (WHO, 2003).

Ludzie stygmatyzują bo… sami czują się osobami wszystko wiedzącymi, uważają, że zawsze mają rację i kochają pouczać, w ten sposób kamuflują swoje kompleksy i niepewność siebie.

Stygmatyzacja według mnie to nadawanie łatki, negatywnych, stereotypowych cech ludziom lub grupom osób. Powoduje ona dużo stresu i cierpienia.

Kryzys może spotkać każdego, niezależnie od wieku, płci, wykształcenia, sytuacji rodzinnej czy materialnej. Jak sobie z nim poradzimy, zależy od naszych doświadczeń, osobowości, od sytuacji w jakiej się znajdujemy, od tego czy mamy dobre, wspierające relacje z rodziną i osobami bliskimi, czy raczej czujemy się osamotnieni.

Gdy po utracie pracy chory, mimo usilnych prób, pozostaje dalej bezrobotny, jego pozycja społeczna jest zagrożona. Może się to skończyć kryzysem bezdomności.

Etykietki pełnią funkcję kontroli społecznej – osoby wychodzące poza przyjętą w grupie „normę” mogą być karane negatywnymi sankcjami ze strony otoczenia. Jest to zależne od społeczności – w pewnych grupach istnieją określone reguły zachowania lub wyglądu, które są przyjmowane na zasadzie ogólnego konsensusu.

Negatywne przekonania o osobach z doświadczeniem kryzysu psychicznego mogą mieć wpływ na formy interakcji między chorymi a otoczeniem społecznym. Jednym z najbardziej dotkliwych sposobów reagowania jest unikanie kontaktu z osobą z doświadczeniem kryzysu psychicznego.

Skoro etykietka osoby chorej psychicznie nacechowana jest tak negatywnym wyobrażeniem i przekonaniami, nietrudno się domyślić, jak bolesna jest świadomość jej posiadania.

Historia Domów-Klubów zaczyna się Nowym Yorku w roku 1944, kiedy Michael Obolensky, były pacjent psychiatryczny, oraz Elizabeth Schermerhorn, była wolontariuszka, założyli grupę  „Nie jesteśmy sami”.  4 lata później John Beard, pracownik socjalny, wraz z grupą osób po kryzysie psychicznym  zorganizował tam miejsce rehabilitacji zawodowej

Jeśli szukamy sposobu, by dotrzeć do młodszych pokoleń, które dorastały przyzwyczajone do świecących niebieskim światłem ekranów i wirtualnych komunikatorów, to trzeba mówić tym samym językiem, z tych samych smartphonów, za pomocą tych samych środków przekazu, które naszemu odbiorcy wydają się naturalne.

Narodowy Sojusz Zdrowia Psychicznego to organizacja pozarządowa non-profit zarejestrowana w 1979 roku. Pomysłodawczyniami i założycielkami były Harriet Shetler oraz Beverly Young, matki synów chorujących na schizofrenię.

Jednym z ważniejszych elementów w działalności pomocowej jest nawiązywanie relacji z osobą wymagająca wsparcia. Od jakości relacji między pomagającym, a wspomaganym, od zaangażowania obu stron w proces zdrowienia, od tego czy relacja jest dobra i oparta na zaufaniu oraz autentyczności zależy efekt końcowy oddziaływań terapeutycznych.

Zespoły Leczenia Środowiskowego zachęcają do uczestnictwa w grupach wsparcia  asystentów zdrowienia w CZP lub oddziale dziennym. Dzięki temu, że asystenci mają do dyspozycji flotę pojazdów służbowych, mogą pomóc pacjentom dotrzeć na spotkanie terapeutyczne lub poradę lekarską w poradni zdrowia psychicznego, oddaloną od ich miejsca zamieszkania.

O zdrowiu psychicznym nie uczy się, odpowiednio szeroko, w polskich szkołach. Źródłem wiedzy są głównie media oraz własne doświadczenia. Media w bardzo różny sposób komunikują o osobach chorujących, niestety często w kategoriach sensacji.

Asystenci Zdrowienia to pracownicy Centrum Zdrowia Psychicznego, którzy sami w przeszłości doświadczyli kryzysu psychicznego i obecnie dzielą się swoim doświadczeniem w walce z nim. Temat stygmatyzacji jest im bardzo dobrze znany, dzięki czemu stanowią doskonałe wsparcie dla osób w kryzysie.

Działalność i sposób funkcjonowania pensjonatu  „U Pana Cogito” dowodzi nie tylko, że choroba psychiczna nie musi wykluczać z rynku pracy, ale też że aktywność zawodowa pomaga w procesie zdrowienia. Potwierdzają to badania naukowe. Osoby chorujące, ale posiadające pracę i strukturę dnia o wiele rzadziej mają nawroty choroby, mają lepszą samoocenę, są bardziej samodzielne i niezależne.

„Jestem Piotr. Teatr daje mi możliwość bycia z ciekawymi ludźmi, oderwania się od siebie, swojej choroby i swoich problemów (…) tworzenia swojej przestrzeni, w której mogę czuć się bezpiecznie”.

Najtrudniejsze było pokonanie przekonania, że jestem dla ludzi postrachem i jeżeli ktoś dowie się o mojej chorobie psychicznej, będzie mnie lekceważył, wyśmiewał, obgadywał i wytykał palcem na ulicy. Piętno choroby jest wciąż odczuwalne…

Kiedy doświadczamy kryzysu psychicznego nasza zdolność radzenia sobie z przeciwnościami i problemami, zdolność podejmowania życiowych decyzji są utrudnione a niekiedy czasowo niemożliwe. Mogą nam towarzyszyć rozmaite uczucia. Przygnębienie, lęk, smutek, bezradność, napięcie czy poczucie zagubienia. Możemy  potrzebować więcej czasu na wykonanie różnych zadań, mieć problemy ze skupieniem uwagi.

„Czas na zmianę” to trwająca czternaście lat kampania przeciwko dyskryminacji i stygmatyzacji w obszarze zdrowia psychicznego realizowana przez dwie organizacje pozarządowe  – Mind oraz Rethink Mentall Ill – finansowana przez brytyjskie Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Comic Relief i The National Lottery Community Fund.

Niektórzy, latami żyją w izolacji społecznej, bojąc się cokolwiek powiedzieć, by nie narazić się na ostracyzm społeczny. Często udając, że wszystko jest w porządku – zakładają „maski” mimo że w środku cierpią. Trudno tak żyć, nie narażając się na przykre konsekwencje.

Jestem osobą po kryzysie psychicznym. Byłem stygmatyzowany, czułem się gorszy od innych. Izolowałem się, unikałem ludzi. Obwiniałem siebie o bycie nieudacznikiem. Udało mi się to opanować. Dzięki temu, że nie byłem sam, miałem wokół siebie życzliwych ludzi, którzy nawet jeśli nie rozumieli, co się ze mną dzieje, wspierali mnie i towarzyszyli w zdrowieniu.

Dyskryminacja ma negatywny wpływ na wiele aspektów życia, w tym również na zachowania związane z aktywnością zawodową osób z problemami zdrowia psychicznego. Osoby dotknięte chorobą psychiczną na ogół są świadome negatywnego stosunku wobec nich i szczególnie mocno doświadczają go podczas poszukiwania pracy.

Myślenie o sobie jako o kimś gorszym, niezasługującym na prowadzenie satysfakcjonującego życia, odbiera motywację i nadzieję. Dla osób chorujących, które zmagają się z obawami choroby, leczeniem, negatywnymi postawami społecznymi, autostygmatyzacja jest kolejnym problemem do pokonania.

W powszechnym użyciu mamy całą paletę słów i wyrażeń, którymi obrażamy innych. Jedną z takich kategorii są inwektywy powiązane ze zdrowiem ze zdrowiem psychicznym. Osobę zmagającą się z kryzysem, która właśnie usłyszała diagnozę takie słowa dotykają, ranią i bolą o wiele bardziej. Dbanie o język jest jedną z podstawowych metod przeciwdziałania stygmatyzacji.